Çoğunlukla bir kemiğimiz kırıldığı zaman tüm belirtileri ile bunu anlarız.Bölgede belirgin şişlik,ağrı,deformite oluşur.Ancak bazen kemikleriniz hiçbir şikayet oluşturmadan da kırılabilir.Bu özellikle el bileği kemiklerinden skafoid kemik için çok tipik olan bir problemdir.Birçok kişi skafoid kemiği kırıldığı zaman elbileğin de çok az şişlik dışında bir bulgu olmadığı için bunu basit bir el bileği yaralanması zannedebilir.
TANI KOYMADA YAŞANAN ZORLUKLAR:
1- Skafoid kırığı oluştuktan sonra tanı konamayabilir veya tanı atlanabilir. Kırık oluştuktan sonra yapılan fizik muayenenin ardından çekilen filmlerde (direkt grafi) kırık gözlenemeyebilir. Bu skafoid kemiğe özgü bir durumdur. Ayrıca Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans (MR) inceleme tetkikleri ile daha detaylı bilgi alınabilir. Bu aşamada yapılabilecek en iyi yaklaşım kırık varmış gibi davranmak ve 2-3 hafta süre ile el bileğini hareketsiz tutacak bir atel uygulamaktır. Bu sürenin sonunda tekrar grafiler elde edilir. Kırık gözlenmeye başlamış ise atel ile hareketsiz geçirilen zaman tedavi süresine ekleneceği için hasta tedavide vakit kaybetmemiş olur.
2- Skafoid kırığı genellikle zor kaynar. Bu durumun çeşitli nedenleri mevcuttur:
a- Bir kırığın kaynayabilmesi için kemiğe ulaşan kan miktarının normal sınırlarda olması gerekir. Skafoid kemik yapısı itibari ile damarlanması ve kanlanması iyi olan bir kemik değildir. Kırık sonrası bu durum daha da belirgin hale gelir.
b- Daha önce de değinildiği gibi skafoid devamlı hareket eden ve yer değiştiren bir kemiktir. Kırık sonrası alçı, atel vb gibi tedavi yöntemleri ile hareketsiz tutulmaya çalışılsa da küçük hareketlerin engellenmesi genellikle mümkün olamamaktadır.
c- Skafoid kemikte oluşan kırık eklemin içerisinde kalmaktadır. Bu durum kırık yüzeyinin eklem sıvısı ile temas halinde olmasına ve kırığı iyileştirecek pıhtının oluşamamasına neden olmaktadır.
3- Skafoid kemik kırıldıktan sonra kırık parçalarından birisi ölebilir. Bu duruma avasküler nekroz veya aseptik nekroz adı verilmektedir. Kemiğin ölümü skafoid kemik kırıkları sonrası diğer kemik kırıklarından çok daha sık gözlenmektedir. Buradaki faktörler genellikle az önce değinilenler ile aynıdır:
a- Skafoid kemiğin kanlanmasının sorunlu olması,
b- Eklemin içinde kalan bir kırık olması,
c- Kırık hareketinin engellenememesi,
d- Bir diğer faktör kırık sonrası oluşan parçaların büyüklüğü ile ilişkilidir. Kemik nispeten iki eşit parçaya ayrılmış ise parçalardan birinde kemik ölümü olması olasılığı daha düşüktür. Eğer parçalardan birisi çok küçük ise ve ekleme komşu ise kemik ölümü riski çok daha fazladır.
BELİRTİLER
* El bileğinin başparmak tarafında ağrı ve gerginlik.
* Hareket ile aşırı ağrı oluşumu
* El bileği etrafında şişlik
* Ağrı zaman içersinde azalıp tekrar ve daha derinden gelen ataklar ile seyredebilir.
* Başparmağı hareketlendiren iki tendonun arasında mevcut olan üçgen tarzındaki ''anatomik enfiye kutusu ''olarak adlandırılan bölgede ağrı olması çok karekteristik bir bulgudur.
TEDAVİ
Tedavinin şekline kırığın yerine,ayrışmanın miktarına,beraberinde başka yaralanma olup olmamasına göre karar verilir.Çoğunlukla skafoid kırıklarının tedavisi dirsek altı veya üstü başparmağı da içine alan alçılar ile yapılır.Kırığın kaynama süresi kemiğin tepe bölümü için 6 hafta iken alt uç için 6 aya kadar uzayabilir.Alçının haftalık kontroller ile gevşeyip gevşemediği kontrol edilmeli gerekirse yenilenmelidir.Alçı çıktıktan sonra el bileği eklem hareketini düzenleyici fizik tedavi ve rehabilitasyona başlanmalıdır.
TEDAVİ EDİLMEZSE...
Skafoid kemik el bileğinin en önemli parçasıdır. Skafoid kemiğin kötü kanlanma özelliğinden dolayı kırıkta kaynamama veya kırık kemik parçanın ölümü (avasküler nekroz) sık gözlenir. Uzun süre tedavi edilmeyen durumlarda el bileğinde artroz ( kireçlenme) ortaya çıkacaktır.
Kırıkların 6 ayın sonunda kaynamasının sağlanamamasına durumuna kaynamama(nounion) denir. Kaynamayan kırıkların tedavisinde eğer el bileğinde artroz (kireçlenme) gelişmemişse leğen kemiğinden alınan parçalarla veya canlı (vasküler) kemiklerle kaynama sağlanabilir.
Kırık kemik parçanın ölümü avasküler nekroz tedavisinde el bileğinde artroz (kireçlenme) gelişmemişsebaşarı ihtimali düşük olmasına karşın canlı (vasküler) kemiklerle tedavi sağlanabilir.
Gecikmiş durumlarda kırık nedeniyle el bileğinde artroz (kireçlenme) gelişmişse cerrahi olarak tedavi etmek gerekir. Yapılan radyolojik değerlendirmenin ardından el bileğindeki artrozun yaygınlık derecesine uygun olarak uygun cerrahi işlem el cerrahı tarafından belirlenir.
KIRIK SONRASI KEMİK ÖLÜMÜ
Kemiğin kötü kanlanma özelliğinden dolayı kırık olan kemik parçası ölebilir. Cerrahi olarak kemik uçları kanlandırmaya çalışılır.
KIRIK SONRASI KİREÇLENME
Eğer kırık nedeniyle el bileğinde kireçlenme (Skafoid Nonunion Advance Collaps: SNAC) gelişmişse cerrahi olarak tedavi etmek gerekir. Kireçlenmenin evresine göre uygun cerrahi işlem el cerrahı tarafından seçilir.
SNAC Evreler
Evre 1: radial stiloid gaga şeklinde sivrilir.
Evre 2: radio-skafoid artroz belirgin hale gelir.
Evre 3: artroz skafo-kapitat eklemi içine alacak şekilde ilerlemiştir.
Evre 4: Tüm el bileğinde (pankarpal) artroz görülür
Sağlıklı ve sağlıkla kalın
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder