JUAN TIZOL '' JAZZ '' YAPARSA, OMURGA HASARI OLUŞUR MU ?

‘’34 yaşında sarhoş ve beş parasız şekilde ölüp insanların yemek masasında benden bahsetmesini 90 yaşında zengin ve ayık şekilde ölüp kimse tarafından hatırlanmamaya tercih ederim.’’

Muhteşem bir filmden anlamlı bir replik.Evet Damien Chazelle'in yazıp yönettiği filminden bahsediyorum…‘’Whiplash …‘’

Sadece 19 günde çekilen film hakkında birkaç ilginç bilgiler var.15 yaşından beri bateri çalan  Miles Teller 'in ellerindeki nasır ve yaralar film çekimleri esnasında oluşmuş.Zira filmdeki performansı gösterebilmek için ,haftada 3 gün ve günde 4 saat bateri dersleri almış… Filmde sıklıkla adını duyduğumuz, Charles “Bird” Parker, caz tarihinin en iyi saksafon ustası olarak tanınmasına rağmen,uyuşturucu nedeniyle, henüz 35 yaşına iken beş parasız ölmüş… Aynı zamanda, bir caz türü olan bebop’un kurucusu ve doğaçlama çalmakta ustaymış…

Öncelikle  belirtmek gerekir ki, müzikle iç içe geçen film, müzik tutkunları için kaçınılmaz olarak muazzam bir hediye elbette.Filme damgasını vuran başlı başına iki caz parçası bulunuyor. Biri filmin aynı zamanda adı olan Whiplash, diğeri de efsanevi bir parça Caravan… 

Miles Teller ‘ın tüm eklemleri,kasları ve beyniyle bateriyi kamçılaması, caz esintilerinin dışında ,mesleki takıntıdan olsa gerek, başka bir rahatsızlığı hatırlattı bana.
Gönül isterdi ki , Caravan ‘ ı dinlemenin beynimizde ve ruhumuzda yarattığı müthiş etkiyi,vücudumuz da aynı şekilde yanıtlasın..

Whiplash , gelmiş geçmiş en iyi Amerikanvari ‘’good job ‘’ tarzı film olsa da aynı zamanda,boyunda bağ dokusu, kas ve diğer yumuşak doku yırtılmalarına yol açan, başın kamçı gibi aniden öne arkaya hareket etmesiyle karakterize bir yaralanma şeklidir.. En çok longus colli ve sternocledomastoids kaslarını etkiler. Bu kaslar boynun ön tarafındadır ve incinmenin etkisi haftalarca sürebilir.

Whiplash travması vücudun kamçıya benzer bir hareket, yani belden başlayarak başa
doğru yayılan ani ve şiddetli bir dalga hareketi yaptığı bir kaza mekanizmasıdır.
Belin kemerle sabit tutulduğu ve başın önce şiddetlice arkaya ve daha
sonra öne atıldığı,arkadan vurulan kazalarda görülür. Diğer travmalarda (örneğin düşme
yada spor kazaları) buna benzer etkilenmelere sebep verebilirler. 

Whiplash yaralanması kişiyi kaç farklı aşamada etkiler ?

Derece 0:
Ensede hiç ağrı yok ve zorlanmaya dair
hiçbir fiziksel belirti yok.

Derece 1:
Boyunda ağrı, sertlik yada hassasiyet.
Fiziksel zorlanmaya dair hiçbir belirti yok.

Derece 2:
Ense ağrıları ve basınca kaslar ve eklem
lerde hassasiyet ve hareketlilikte azalma.

Derece 3:
Boyun ağrıları ve reflekslerin yok olması
yada zayıflaması, güç kaybı yada uyuşma
gibi nörolojik belirtiler.

Derece 4:
Boyun ağrıları ve kemik kırılması veya eklem çıkığı

Belirtileri ve bulguları nelerdir?

Whiplash yaralanmaları ile karşılaşan hastalarda yaralanmadan birkaç gün sonra aşağıdaki semptomlardan bazıları görülür.

Boyun ağrısı ve tutukluğu
Baş ağrıları

Omuzlar ve omuz kürekleri arasında ağrı

Bel ağrısı

Kol ve/veya ellerde uyuşma

Baş dönmesi

Kulak çınlaması ve bulanık görme

Konsantrasyon ve hafıza problemleri           

Sinirlilik, uyku bozuklukları, yorgunluk

Teşhis ve tedavi

Whiplash yaralanmasının nasıl olduğunu anlamak doktor için oldukça kolaydır. Asıl zor olan yaralanmanın seviyesini ve derecesini tespit etmek olabilir. Bunun nedeni bu tip yaralanmalardan etkilenen diskler, bağlar ve kasların düz röntgen filmlerinde görülememesidir. Normal röntgen, doktorun kırık ve instabilite olup olmadığını görmesi için gereklidir. Bilgisayarlı tomografi veya MR pekçok hastada gerekli görülür. Bazı hastalarda cerrahi tedavi metodları gerekebilir (füzyon, laminektomi, diskektomi vs. gibi).Bu durumda yapılacak müdahalelere doktoru karar verir.
Kazadan hemen sonra boyun yumuşak bir korse ile korselenir. İlk 24 saatte soğuk uygulama yapılır. Bir iki gün içinde aktif hareketlere izin verilir. 
Hastaya fizik tedavi aşamasında, boyun egzersiz eğitimi verilir. Hastanın korkusunu yenmesi ve hem sosyal yaşamına hem de iş hayatına geri dönüşünün sağlanabilmesi için, hastaya destek verilmesi gerekir.Muhakkak boyun koruma prensipleri eğitimi verilmelidir. Ultrason, TENS, traksiyon, masaj, soğuk ve sıcak uygulamalar gibi fizik tedavi metodları kullanılmalıdır. Bu tedaviler , hastaların %75 inde , birkaç ay içinde iyileşme sağlar.
Hastaya,hastane rehabilitasyon fazı tamamlanınca,evde yapması için izometrik boyun egzersizleri öğretilir. Ancak hasta, bu egzersizleri güven eksikliği ya da egzersizi yanlış yapma sonucu sakatlanma korkusu nedeniyle , yalnız yapmak istemiyorsa, mutlaka fizyoterapist ile egzersiz yapmaya devam etmelidir.

Küçük şikayetler bile bazen 18 ay kadar sürebilir. Tedavide genellikle boyunluk, lokal ısı tedavileri ve ağrı kesiciler sıklıkla kullanılan yöntemlerdir.

Kaynakça :

Rodriquez AA, Barr KP, Burns SP. Whiplash: pathophysiology, diagnosis, treatment, and prognosis. Muscle Nerve. 2004;29:768–81. doi: 10.1002/mus.20060.
Grauer JN, Panjabi MM, et al. Whiplash produces an S-shaped curvature of the neck with hyperextension at lower levels. Spine. 1997;22:2489–94. doi: 10.1097/00007632-199711010-00005.
Journal of Physiotherapy, Volume 60, Issue 1, 2014, pp. 5-12
The Lancet, Volume 381, Issue 9866, 2013, pp. 546-556

Spine: April 1, 2006 - Volume 31 - Issue 7 - p 723-731

doi: 10.1097/01.brs.0000206381.15224.0f

Randomized Trial

[Sterling M (2014) Physiotherapy management of whiplash-associated disorders (WAD). Journal of Physiotherapy 60: 5–12]