Merhaba sevgili okurlar,
Ankilozan Spondilit vakası, artrit
türlerinden biri olan ve öz bağışık hastalığıdır.” Bechterew hastalığı’’ olarak da nitelendirilmektedir. Kalça
kemiğinin ve omurganın iltihaplanması ile oluşan bu vaka, hareket özgürlüğünü
kısıtlamaktadır. Ayaklarda ya da
dizlerde de iltihaplanmaya yol açmaktadır. Kadınlara oranla erkeklerde görülme
olasılığı yüksektir. Hastalık 20 yaşından sonra kendini göstermeye başlar.
Yaşlılık dönemlerin de oluşma olasılığı düşüktür. Genç yaşta oluşsa da
reaksiyonları göstermez. Kronik ve ağrılı bir vaka türü olmaktadır. Sanatçılar
arasında da bu hastalığa yakalanan kişiler çoğunluktadır. Suna Pekuysal, Ahmet
Mete Işıkara gibi birçok sanatçı, bu vakayı yaşayan kişiler arasındadır.
Çocuklarda da görülebilmektedir.
AS’de ilk tutulan bölge sıklıkla leğen kemikleridir. Buna
farklı zamanlarda bel, göğüs kafesi ve boyun bölgeleri tutuluşları eklenir. Bu
bölgelerde, kiriş ve bağların kemiğe yapıştıkları yerde ortaya çıkan yangı
temel bozukluktur. Bu yapışma yerlerinde aşınmalar meydana gelir. Yangı
yatışırken, iyileşme sürecinde yeni kemik oluşumları ortaya çıkar. Kiriş ya da
bağlardaki elastik dokuların yerine kemik dokusunun geçmesiyle, harekette
azalma olur. Yangısal olayın tekrarlamaları sonucunda kemik oluşumları artar ve
omurga kemikleri kaynaşarak bütün bir hal alırlar ve bu da hareketlerin
kısıtlanmasıyla sonuçlanır. Hastalığın başlangıç dönemlerindeki hareket
kısıtlılığının nedeni, ağrı ve kas kasılmalarıdır ve bu dönemde ilaç kullanımı
ile düzelir. Ancak, ileri dönemdeki kemiklerdeki birleşmeden sonra ortaya çıkan
hareket kısıtlılığı geriye dönmez. Bunun engellenebilmesi ya da yavaşlatılabilmesi
için, egzersizlerin düzenli olarak yapılması şarttır.
BELİRTİLERİ
AS’in en yaygın belirtisi bel ve kalça ağrısıdır.
Hastalığın etkilediği bölgelerdeki iltihabi durum ağrıya ve eklem katılığına
yol açar. Ağrı istirahat sonrasında daha belirgindir. Örneğin hasta sabah
uyandığında belinde ve kalçasında şiddetli ağrı vardır ve bu ağrı hareketle
azalır. Bu ağrının süresi hastalığın şiddetine göre değişkenlik gösterir. Hasta
bazen gecenin ikinci yarısından sonra şiddetli ağrı ile uyanabilir. Omurların
devam eden iltihabi durumu uzadıkça omurlar birbirine kaynamaya başlar ve
omurganın hareketleri önce azalır, sonra tamamen kaybolur.
·
Omurga ağrısı: AS’in genellikle en erken ve en yaygın
belirtisidir. En çok bel ve/veya kalça ağrısı şeklindedir. Genel özellikleri
şunlardır;
-Genç-erişkin dönemde daha yaygın görülür (20-30 yaş).
-Genellikle sinsi bir başlangıç gösterir. Ağrı önce hafif hafif kendini
hissettirir, zaman içerisinde (haftalar-aylar) giderek daha şiddetli bir hal
alır.
-Ağrının 3 aydan daha fazla devam etmesi önemlidir.
-İstirahat sonrasında ağrı artar. Örneğin, sabah uyandıktan sonra veya sinemada
bir film seyrettikten sonra ağrı belirginleşir.
-Sabah tutukluğu genellikle 30 dakikadan fazla sürer.
-Ağrı hareketle azalır.
-Gecenin (uykunun) ikinci yarısından sonra ortaya çıkan ağrı nedeniyle hasta
uyanabilir.
-Sağ ve sol tarafta yer değiştiren kalça ağrısına neden olabilir.
·
Omurga hareketlerinin
kısıtlanması: Omurga
hareketlerinde azalma gelişebilir (öne, arkaya ve yanlara eğilmede, ilerleyen
dönemlerde boyun hareketlerinde kısıtlanma). Örneğin, bel hareketlerinin
kısıtlanması nedeniyle ayakkabı-çorap giyinmek çok zor bir hal alabilir.
·
Kalça ağrısı: Kalça ağrısı AS’de yaygındır. Ağrı kalça ekleminde,
kalça veya baldırlarda ya da yürürken zorlanma şeklinde ortaya çıkabilir.
·
Omuz ağrısı: Tendon veya eklemdeki iltihabi durum omuz
ağrısına neden olabilir. Etkilenen omuzun hareketleri kısıtlanabilir.
·
Diğer eklemler: Tek bir eklem veya birkaç eklem etkilenebilir.
Kalça, diz, ayak bileği eklemleri omurga dışında en çok etkilenen eklemlerdir.
Eklemlerde ağrı, şişlik, ısı artışı, istirahat sonrası belirgin tutukluk
gelişebilir.
·
Tendonların kemiklere
yapışma yerinde iltihap: Tendon veya bağların
kemiklere yapışma yerlerinde iltihaplanma olabilir. Omurlara ek olarak el
bileği, topuk ve kaburga gibi tendon ve bağların yaygın olduğu bölgelerde
iltihaplanmalar gelişebilir. Kaburgalar etkilendiğinde özellikle derin nefes
alma, öksürük ve hapşırma sırasında göğüs ağrısı olabilir.
·
Yapısal belirtiler: Hastalığın özellikle aktif seyrettiği dönemlerde
hastalarda halsizlik, yorgunluk, kendini iyi hissetmeme gibi yakınmalar
olabilir. Geceleri bel veya eklem ağrılarından dolayı uyku bozukluğu da
halsizlik yakınmasına katkıda bulunabilir. Bazı hastalarda hafif bir ateş ve
kilo kaybı gelişebilir.
TEDAVİDE AMAÇLAR
1-
Hastanın ağrı, tutukluk ve yapısal belirtilerini azaltmak
2-
Hastanın fonksiyonel kapasitesini iyileştirmek
3-
Omurga etkilenmesi ile oluşabilecek istenmeyen sonuçları önlemek
4-
Omurga ve eklem dışı gelişebilecek belirtileri en aza indirmektir.
·
Fizik tedavi ve egzersiz: Hastanın vücut postürünü, omurganın
hareketliliğini ve akciğer kapasitesini korumak konusunda gereklidir. Egzersiz
her AS’li hasta için tedavi programının önemli bir parçası olmalıdır. Konu ile
ilgili gerekli eğitimi almış uzman bir fizyoterapist tarafından hazırlanan tedavi, spor ve egzersiz programı düzenli
olarak uygulanmalıdır.
·
İlaç tedavileri: AS’te ilaç tedavisi iltihabi durumu azaltmak, hastanın
yaşam kalitesini artırmak ve hastalığın ilerlemesini önlemek amacı ile
uygulanır.
ÖNLEMLER
Mümkün olduğunca
yastığınızı alçak tutun, yatak ve yastığınız omurganızın şeklini alabilen
(visko-elastik) özellikte olmasına dikkat edin.
Mutlaka, ama
mutlaka sigara içiyorsanız bırakın. Hastalığa bağlı, her nefes alıp vermede
göğüs kafesinin yeterince esneyememesi nedeniyle, akciğerlere yeterli hava
giriş çıkışı olmayacaktır. Sigaranın da katkısıyla, amfizem başta olmak üzere
daha ciddi akciğer problemleri sizi beklemektedir. Sigaranın, zaten tartışmasız
tıkayıcı akciğer hastalığına ve kansere neden olduğu, artık herkes tarafından
bilinmektedir. Omega 3 (haftada 3 kez balık tüketmiyorsanız, günlük ihtiyacınız
500mg/gün) ve vitamin D desteği (kan düzeyine bakarak) alın. Yeterince kalsiyum
almak için süt ürünlerinden zengin beslenin. Destekleyici tedavi hakkında
doktorunuzdan bilgi alın.
Sağlıklı ve sağlıkla kalın…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder