ESKİMOLARDAN GÜNÜMÜZE...

Merhaba sevgili okurlar,

Legg-Calve Perthes hastalığı 1900'Iü yılların başında ABD (Legg), Fransa (Calve) ve Almanya'da(Perthes) birbirinden bağımsız olarak tanımlanmıştır.Nedenlerine ve tedavi yöntemlerine halen hakim olunmamakla birlikte yaklaşık 100 yıldır tartışılmakta olan bir hastalıktır.En basit şekliyle femur başının avasküler nekrozu olarak tanımlanan Legg-calve perthes daha çok çocukluk döneminde,2-13 yaşlar arasında görülür.Erkek çocuklarda kız çocuklara göre daha fazla görülmektedir.Her iki tarafta görülme sıklığı %10-20 kadardır.

Japonlarda Eskimolarda ve Orta Avrupa toplumlarında fazla görülürken,siyah ırk ve Avustralyalılarda nadir görülmektedir.Bu çocukların doğum kilolarının düşük olması ve kemik gelişim yaşının da geri olması dikkat çekicidir.Bu çocukların boyları yaşıtlarına oranla oldukça kısadır.Yine LCP hastalığı ailenin daha çok 3. İle 6. Çocukları arası doğan ve sosyoekonomik olarak düşük gruplarda görülmektedir.Çocuklarda herni,inmemiş testis ve böbrek anomalilerine de sık rastlanır.

Nedeni ile ilgili çeşitli teoriler bulunmaktadır.Gelişimsel bazı hastalıkların veya travmaya bağlı oluşabileceği söylenmektedir.Bazı bilim adamları toksik sinovitin b hastalığın öncüsü olabileceğini belirtmiştir.Günümüzde en yaygın kabul gören teori ise;femur başını besleyen damarların tıkanması yönündedir.

Klinik anlamda hastalar genellikle sinsi bir topallama atağını tariflerler.Ağrı hareket esnasında artar ve dinlenme ile geçer,ilk ataktan sonra ağrı kesicilere genellikle ihtiyaç duyulmaz.Zira hissedilen ağrı hafif bir ağrıdır.Hastalar ağrıyı genellikle kasık,uyluk önü ve dizde tanımlarlar.Uyluk ve diz ağrısında kalça ağrısı ikinci planda incelendiği için teşhiste gecikme yaşanabilir.Hastalığın başlangıcında uyluğun dışa açılması ve içe dönüşlerinde hareket kısıtlılığı yaşanır.Başlangıçta uyluk iç kaslarının spazmına bağlı uyluk dış kaslarının hareket kısıtlılığı zaman içinde kalıcı hale gelir.Hastalar belli bir süre sonra abdüktör topallama yapmaya başlarlar.Kalça,uyluk ve bacakta atrofi gelişir.Bacak uzunlukları karşılaştırıldığında problemli bacak çok kısa çıkarsa ilerleyişin kötü olduğu düşünülebilinir.

TANISAL GÖRÜNTÜLEME

Klinik bulgulara ek olarak bir laboratuvar bulgusuna rastlanmaz.
1)Konvansiyonel radyografi:
Daha çok Lavenstein(kurbağa bacağı) dış ve pelvisin ön-arka grafileri için kullanılır.Bu hastalıkla ilgili çok sayıda radyolojik sınıflama yapılmıştır.Waldenström,Catrerall,Salter-Thompson,Stulberg ve Lateral Kolon sınıflamaları radyolojik sınıflama için kullanılanılır.
2) Manyetik Rezonans Görüntüleme :
Erken evrede tanı konmasını kolaylaştırır ve artiküler kıkırdağı net şekilde gösterir.İyileşme evrelerini doğru sınırlar ile ayırmada yeterli olmasa da infraktlarda oldukça hassastır.
3)Bilgisayarlı Tomografi:
BT daha çok hastalığın nadir ve geç oluşan bir komplikasyonu olan femur başı osteokondritis dissekans tanısı amaçlı kullanılır.
4)Kemik Sintigrafisi:
Technetium-99 m ile yapılan sintigrafi erken dönemde yardımcı olabilir ancak çok sık kullanılmaz.

PROGNOZU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

1)Hastalığın başlama yaşı : 5-6 yaş öncesi başlamış LCP prognozu genellikle iyidir.
2)Femur başının tutulum miktarı : Tutulum arttıkça prognoz kötüleşir.
3)Riskli baş bulgusu : Epifizde lateral kalsifikasyon,lateral suluksasyon,Gage belirtisi, Diffüz metafizyel reaksiyon ve horizontal büyüme plağı varsa prognoz kötüdür.
4)Kalça hareket kısıtlılığı : Kısıtlılık varsa prognoz yine kötüdür.
5) Cinsiyet : Kızlarda tutulum az olsa da prognoz erkeklerden daha kötüdür.

TEDAVİ

Tedavi gerektiren bir durum yoktur ve kendiliğinden iyileşir.Belli bazı tedavi prensipleri vardır.
-Kalça irritabilitesinin önlenmesi
-Kalça hareket sınırının yapılandırılması ve korunması
-Femur başının dışarıya taşması ve çıkığının önlenmesi
-Hastalık sürecinin tamamlanmasından sonra küresel şekilde bir femur başının elde edilmesi

Önemli olan ağrılı dönemim geçirilmesidir.1-2 hafta boyunca mutlaka yatak istirahati verilmelidir.Bu dönemden sonra konservatif ya da cerrahi tedavi gerekir.Yine femur ve asetabulum ilişkisini koruması amaçlı bazı yöntemler uygulanabilir.

1)Abdüksiyon Cihazları : Ortalama olarak 6-14 ay kullanılan bu cihazla çocuk okuluna devam edebilmekte ve yürüyebilmektedir.
2) Femoral Osteotomi : İnternal fiksatör ile femur başı ve asetabulum ilişkisi sağlanır.ikinci bir operasyonla da fiksatör çıkartılabilinir. Ancak bu zaten kısa olan bacaktaki kısalığı artırabilir.
3) Innominate Osteotomi : Kalça abduksiyon,fleksiyon ve iç rotasyona getirilerek çekilen kalça grafisinde asetabulum ve femur ilişkisi sağlanıyorsa endike olduğu söylenebilir.Ayrıca kısalık yaratmamaktadır.

Grafide kalça dışa açılma hareketini engelleyen bir görüntü varsa kurtarma ameliyatına gidilebilinir.En çok yapılan ameliyatlar; Chiari osteomisi,cheilectomy,abduksiyon ekstansiyon osteomisi,femoral osteotomi veya asetabular shelf ameliyatlarıdır.

Sağlıklı ve sağlıkla kalın smile ifade simgesi