YORGUNLUK MU, FİBROMİYALJİ Mİ?

Merhaba sevgili okurlar,

Şehrin gürültüsü,koşuşturması,işlerin yoğunluğu ve stresi derken , gün içinde hem fiziksel hem de ruhsal anlamda yoruluyoruz.Hele ki , bu tempo her gün yaşanıyorsa veya rutine binmişse zaman içinde yaşadıklarımız kronik bir hal alabiliyor.Peki ya yorgunluk olarak tanımladığımız ,dinlenince geçeceğini düşündüğümüz bu problem düşündüğümüz gibi basit bir durum değilse? Yorgunluk belirtileri çağın hastalıklarından bir olan Fibromiyalji belirtileri ile sıklıkla karıştırılır. Fibromiyalji, osteoartritten sonra en yaygın olan arterit ilişkili hastalıktır. Halen günümüzde çoğunlukla yanlış teşhis konur ve yanlış anlaşılır.

Fibromyalji (FM veya FMS olarak da bilinir), özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin olmak üzere yaygın kas-eklem ağrısı, yorgunluk, sabah tutukluğu ile karekterize kronik bir kas iskelet sistemi hastalığıdır. Her yaşta ve her iki cinste görülebilmekle birlikte en sık 30-60 yaşlar arasında ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür.

Fibromiyaljinin sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Kişiler kendini bitkin hisseder ve çokluk uyku problemleri vardır. Sabah yorgun uyanma, kalitesiz bir uykunun sonucudur. Duygusal veya fiziksel travmanın, viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun da tetiklemede rol oynayabileceğine inanılıyor. Romatizmal hastalıklar, enfeksiyon, psikiyatrik durumlar veya trafik kazası gibi travmatik olaylar fibromiyalji gelişme şansını artırır.

BELİRTİLERİ

• 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır.Ağrı ana belirtidir. Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir.Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir.
• Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir.
• Dinlendirmeyen uyku çok sık görülür
• Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk,
• Gerilim veya migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi olabilir
• Konsantrasyon güçlüğü,
• Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma hissedilebilir.
• Karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi mide-bağırsak sistemiyle ilgili şikayetler olabilir.
• Adet öncesi gerginlik, ağrılı adet dönemleri
• İdrara sık çıkma
• ‘’Tetik noktaları’’ denilen bölgeleri vardır. Bu bölgelerde sızlama hissedilir ve buraları hassastır. Tetik noktaları tipik olarak vücudun her iki yanında, önünde ve arkasında boyun, sırt, diz, omuz, dirsek ve kalçada bulunabilir.
Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir.Ancak kas ve eklem ağrıları, dinlendirmeye uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir.
Fibromiyalji tedavisi oldukça güç bir hastalıktır. Bunun çok sayıda nedeni vardır.

TANI

Fibromiyalji teşhisinde belirli bir laboratuvar testi yoktur. Doğru bir teşhis koyabilmek için doktorunuz kapsamlı bir fiziksel muayene yapacaktır ve tıbbi geçmişinizi inceleyecektir. Genellikle fibromiyaljiye eleme yöntemiyle teşhis konur. Yani doktorunuz benzer semptomları olan diğer hastalıkları eleyerek teşhis koyacaktır.

Daha ciddi hastalıkları elemek için, doktorunuz belirli kan testleri yapacaktır. Örneğin, doktorunuz tam kan testi isteyebilir. Glikoz, tiroit gibi testler de isteyebilir, çünkü bunlar da benzer semptomlara sebep olur. Yorgunluk, kas ağrıları, halsizlik ve depresyon semptomları arasındadır.

Diğer hastalıkları elemede kullanılabilecek diğer laboratuvar testleri şunlardır: lyme titer, antinükleer antikorlar (ANA), romatoid faktör (RF), eritrosit sedimentasyon oranı (ESR), prolaktin seviyesi ve kalsiyum seviyesi.
Ayrıca doktorunuz bir inklüzyon teşhisi yapacaktır. Yani American College of Rheumatology tarafından belirtilen Fibromiyalji sendromunun tanısal kriterlerine semptomlarınızın uyduğundan emin olacaktır. Bu kriterler en az üç ay boyunca geniş bir bölgede-bedenin hem sağı hem solu, belin üstü ve altı, göğüs, ense, sırtın ortası veya altı-süre gelen ağrı, bedenin çeşitli yerlerinde hassas noktalar bulunmasıdır.

Doktorunuz yorgunluk, uyku bozukluğu ve ruh hali bozukluğu gibi semptomların şiddetini değerlendirecektir. Bu, FMS’nin yaşam kalitenizde, fiziksel ve duygusal fonksiyonunuzdaki etkisinin ölçülmesine yardımcı olacaktır.

TEDAVİ

FM nin tedavisi oldukça zordur. Hastayı şu öncelikleri içeren tedavi yaklaşımları birlikte kullanılmalıdır:
- Periferik ve santral analjezi sağlanmalı
- Uyku bozuklukları düzeltilmeli
- Psikolojik bozukluklar azaltılmalı
- Kas ve yüzeyel dokularda kan akımı arttırılmalıdır.

American College of Rheumatology’ ye göre, birincil olarak fibromiyalji ilaç terapisi semptomları tedavi eder. FDA üç ilacı fibromiyalji tedavisi için onaylamıştır: Lyrica, Cymbalta ve Savella. FDA’ ya göre Lyrica-aynı zamanda zona veya diyabet nedeniyle oluşan sinir ağrılarının tedavisinde de kullanılır-bazı hastalarda fibromiyalji ağrısını hafifletir. Cymbalta ve Savella serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRIs) sınıfındandır.

Flexeril, Cycloflex, Flexiban, Elavil veya Endep gibi Trisiklik ilaçların düşük dozların FMS ağrılarının tedavisinde etkili oldukları saptanmıştır. Ayrıca, dual geri alım inhibitörleri olarak bilinen antidepresanlar da (Effexor) pozitif etki gösterir. Neurontin de fibromiyalji tedavisi için umut vericidir.

Doktorunuz Prozac, Paxil veya Zoloft gibi antidepresanlar yazabilir. Bu ilaçlar depresyon, uyku bozukluğu ve ağrı hissini hafifletebilir. Yakın zamanda araştırmacılar antiepileptik ilaç Neurontin’in ümit vaat edici bir fibromiyalji tedavisi olduğunu saptamıştır.

Steroid yapıda olmayan antienflamatuar ilaçların (NSAIDS), Cox-2 inhibitörler dahil olmak üzere, FMS ağrısı tedavisinde etkili olmadıkları saptanmıştır. Opioid ilaçlardan kaçınılmalıdır, hem uzun vadede işe yaramazlar hem de alışkanlık yaparlar.

Alternatif tedaviler, her ne kadar yeterince denenmemişlerse de, fibromiyalji semptomlarıyla başa çıkmada kullanılabilirler. Örneğin; terapötik masaj kasları ve yumuşak dokuları hareket ettirerek derin kas ağrılarını hafifletir. Hassas noktalardaki ağrıların hafiflemesine, kas kasılmalarının ve gergin kasların gevşemesine de yardımcı olur. Miyofasyal gevşeme terapisi bağ dokularını nazikçe gererek, yumuşatarak, uzatarak ve tekrar düzene koyarak rahatsızlığı hafifletir.

Amerikan Ağrı Cemiyeti en azından haftada iki üç kez orta yoğunlukta egzersiz önerir. Ayrıca terapatik masaj ve kyropraktik uygulamayı da önerir.Kişi fizik tedavi uygulaması görürse daha iyi olacaktır. Fizik tedavi uygulamalarında sıcak/soğuk ajanlar,konnektif doku masajı,elektroterapi ve fizyoterapistin vereceği egzersizler ve uygulayacağı manuel terapi modaliteleri yer almaktadır.

Bu terapilerin yanında, her gün dinlenmek ve rahatlamak için zaman ayırmak da önemlidir. Relaksasyon terapileri-derin kas relaksasyonu veya derin nefes egzersizi-fibromiyalji semptomlarını tetikleyen ilave stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Düzenli uyku saatleri de önemlidir. Bedenin kendini onarabilmesi için uyku gereklidir.

Sağlıkla ve sağlıklı kalın:)